Αναλυτικές οδηγίες που θα βοηθήσουν να αξιολογήσετε εάν χρειάζεται ή όχι βοήθεια ένας νεοσσός (νεαρό πουλάκι).



Η Άνοιξη (και κυρίως την περίοδο από τις αρχές Μαρτίου έως τα τέλη Ιουνίου), συχνά όμως και ως τα τέλη του καλοκαιριού, είναι η εποχή που τα πουλιά μεγαλώνουν τους νεοσσούς τους. Για πολλά είδη η περίοδος αναπαραγωγής παρατείνεται και σχετίζεται πάντοτε με την φωτοπερίοδο (διάρκεια φωτός και σκοταδιού σε μία ημέρα), τη ζέστη του περιβάλλοντος και με το πόσους αναπαραγωγικούς κύκλους έχουν σε μία αναπαραγωγική περίοδο ( για παράδειγμα πολλά χελιδόνια και σταχτάρες αναπαράγονται δύο φορές κατά την περίοδο από τα μέσα με τέλη Μαρτίου έως τα τέλη Ιουνίου-Ιουλίου). 

Το διάστημα αυτό ενδέχεται να έρθετε σε επαφή με νεοσσούς κατά τη βόλτα σε ένα πάρκο ή σε οποιοδήποτε φυσικό μικροπεριβάλλον ή οικοσύστημα.  Ειδικά για κάποια είδη όπως τα σπουργίτια, τα κοτσύφια ή τα χελιδόνια (όπως και τα περιστέρια και τις δεκαοχτούρες) μπορείτε άνετα να τα συναντήσετε και σε αυστηρά αστικές περιοχές αφού έχουν προσαρμοστεί στη ζωή των πόλεων.

Όταν έρχεστε σε επαφή με νεοσσούς θα πρέπει να προσέχετε δύο βασικά σημεία που θα καθορίσουν αν πρέπει να επέμβετε ή όχι:

1. Αν φαίνεται υγιής και ζωηρός με καθαρό φτέρωμα (δεν έχει βρωμιές σε εμφανή σημεία κολλημένες επάνω του) και αν έχει καλυφθεί με φτέρωμα που θυμίζει αυτό του ενήλικα.(Fledgling: ξεπεταρούδι)


2. Αν φαίνεται νωχελικός (δείχνει να έχει δυσκολία στην κίνηση, μοιάζει υποτονικός κ.λπ.) όχι ιδιαίτερα δραστήριος, βρώμικος και δεν έχει καλυφθεί πλήρως με φτέρωμα. (Hatchling ή Nestling)








Για παράδειγμα τα Σπουργίτια εκκολάπτονται από το αυγό σε 11 ημέρες. Τα μωρά πουλιά είναι έτοιμα να αφήσουν τη φωλιά μόλις σε ηλικία 14 ημερών και βρίσκονται στο έδαφος για λίγες ημέρες κατά την πρώτη έξοδο τους από τη φωλιά. Ο νεαρός Σπουργίτης είναι ανεξάρτητος τις πρώτες 7-10 ημέρες μετά την έξοδο του από τη φωλιά. 

Κατά το διάστημα που οι νεοσσοί αφήνουν τη φωλιά και βρίσκονται στο έδαφος (δεν είναι ακόμα ικανοί να πετάξουν), επιτηρούνται συνεχώς από τους γονείς οι οποίοι ποτέ δεν αφήνουν τα μωρά τους μόνα, τα ταΐζουν και τους διδάσκουν πώς να βρίσκουν τροφή, να αναγνωρίζουν τα αρπακτικά ζώα, και - τελικά - να πετάνε.




Μόνο αν παρατηρήσετε για αρκετή ώρα και από απόσταση ασφαλείας το νεοσσό θα το διαπιστώσετε αυτό. Σε αυτήν την περίπτωση δεν θα πρέπει να επέμβετε και να απομακρύνετε το νεαρό πουλί από τους γονείς του.

Επιπλέον αν πλησιάσετε σε κοντινή απόσταση ένα ξεπεταρούδι (νεαρό πουλάκι που μόλις άφησε τη φωλιά του), το πιθανότερο είναι να μείνει ακίνητο πιστεύοντας ότι έτσι κρύβεται (μηχανισμός άμυνας). Αυτό δεν θα πρέπει να σας δώσει την εντύπωση ότι δεν μπορεί να κινηθεί. Θα πρέπει εφόσον αντιληφθείτε την παρουσία ενός νεοσσού να παραμείνετε σε μακρινή απόσταση ώστε να δείτε αν πεταρίζει (αν κάνει μικρά ζωηρά πηδηματάκια κουνώντας παράλληλα τα φτερά του) και αν φωνάζει/καλεί τους γονείς του.

Αν μέσα σε διάστημα 2 ωρών και όχι μεγαλύτερο, οι γονείς δεν εμφανιστούν τότε υπάρχει πρόβλημα. Βασικές προϋποθέσεις για να προσεγγίσουν οι γονείς είναι:

1) να είστε σε μακρινή απόσταση ώστε να μην αισθάνονται ότι απειλούνται οι ίδιοι ή το μικρό τους,

2) το μικρό να καλεί (φωνάζει) τους γονείς του ή να ανταποκρίνεται στα καλέσματά τους,

3) να μην υπάρχουν άλλου είδους απειλές σε κοντινή απόσταση από το μικρό (όπως εξηγούνται παρακάτω).

Σε περίπτωση που το βρείτε σε πολυσύχναστο δρόμο, με αυτοκίνητα, ανθρώπους ή γάτες και σκύλους οδηγείστε το σε κοντινό σημείο με θάμνους όπου να μπορεί να κρυφτεί σε περίπτωση απειλής και βάλτε το εκεί. Θα πρέπει να είναι σε κοντινή απόσταση από το σημείο που το βρήκατε, ώστε να το ακούσουν (και να το βρουν) οι γονείς του.

Μείνετε σε απόσταση και παρατηρείστε. Αν προσεγγίσουν οι γονείς και ο νεοσσός ανταποκρίνεται σε αυτούς τότε δεν υπάρχει λόγος να επέμβετε περαιτέρω. Αφήστε τη φύση να ‘’κάνει τη δουλειά της’’. Φυσικά, για τις παραπάνω ενέργειες βασική προϋπόθεση είναι να έχετε διαθέσιμο χρόνο.

Επίσης υπάρχουν πολλά πράγματα τα οποία ο περισσότερος κόσμος δεν γνωρίζει, παρά το γεγονός ότι είναι ευαισθητοποιημένος και προσπαθεί αν και όποτε μπορεί να βοηθήσει κάποιο τραυματισμένο ή αδύναμο πουλί, που κατά την άποψή μας δεν είναι υποχρεωμένος να γνωρίζει εκ των προτέρων.

Στη συνέχεια θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε κάποια σημαντικά χαρακτηριστικά και κάποιες βασικές εξαιρέσεις.



Εξαιρέσεις

Νυκτόβια αρπακτικά

Οι νεοσσοί των νυκτόβιων πουλιών (συχνά ο περισσότερος κόσμος τα ονομάζει κουκουβάγιες) ξεχωρίζουν γιατί έχουν ευδιάκριτο ‘’πρόσωπο’’. Έχουν δηλαδή τα μάτια μπροστά και όχι στο πλάι του κεφαλιού. Όταν γεννιούνται και μέχρι την ηλικία της ανεξαρτητοποίησης είναι πλήρως καλυμμένοι με ένα απαλό φτέρωμα συνήθως σε γκρι ή υπόλευκο χρώμα, το οποίο σταδιακά αντικαθιστάται από αυτό του ενήλικα. Στην ηλικία που αρχίζουν να πετούν έχουν υπολείμματα από το πρώτο αυτό φτέρωμα στο κεφάλι και τη ράχη που ξεχωρίζουν σαν απαλές τριχούλες πάνω από το υπόλοιπο φτέρωμα (τριχόπτερα).

Ειδικά αυτά τα πουλιά αφήνουν σχετικά νωρίς τη φωλιά τους. Η εκπαίδευση από τους γονείς είναι πολύ πιο σύνθετη διαδικασία, απ΄ ότι των υπολοίπων πουλιών και καθοριστικής σημασίας για την επιβίωση των νεοσσών και κατά συνέπεια των ειδών τους στη φύση. Αν δεν είστε απόλυτα σίγουροι ότι ένας τέτοιος νεοσσός αντιμετωπίζει πρόβλημα, δεν θα πρέπει να τον ενοχλείσετε σε καμία περίπτωση. Σε γενικές γραμμές όσα αναφέρονται στη συνέχεια ισχύουν και γι΄ αυτά τα πουλιά.



Σταχτάρες

Οι σταχτάρες είναι σχετικά μικρά σε μέγεθος πουλιά που μοιάζουν με τα χελιδόνια κυρίως όταν πετούν, λόγω του αεροδυναμικού τους σχήματος, αλλά δεν είναι χελιδόνια (συχνά ο πολύς κόσμος τα μπερδεύει). Συγγενεύουν περισσότερο με τα κολίμπρι και καθόλου με τα χελιδόνια σαν πουλιά. Όμως ο ρόλος τους στη φύση είναι ιδιαίτερα πολύτιμος και ως προς αυτό το χαρακτηριστικό είναι απολύτως όμοια με τα χελιδόνια.

Τρέφονται αποκλειστικά με ιπτάμενα έντομα όπως κουνούπια, μύγες, σκνίπες και άλλα. Τα έντομα συγκεντρώνονται στο εσωτερικό του λαιμού τους και με τη χρήση μιας κολλώδους ουσίας μετατρέπονται σε σβώλους. Έχει εκτιμηθεί ότι κάθε τέτοιος σβώλος περιέχει κατά μέσο όρο 300 έντομα. Αν και υπάρχουν αναφορές για πολύ μεγάλα νούμερα, δεν είναι καθόλου υπερβολικό να πούμε ότι σε γενικές γραμμές το καθένα από αυτά τα πουλιά χρειάζεται περισσότερα από χίλια έντομα ημερησίως.

Οι σταχτάρες διαφέρουν από τα χελιδόνια ως προς το χρώμα που είναι μαύρο ή σκούρο σταχτί και έχουν ένα λευκό σημάδι κάτω ή γύρω από το ράμφος τους. Επίσης έχουν σχετικά κοντά ποδαράκια καλυμμένα πλήρως με μικρά μαύρα πούπουλα σε όλο το μήκος τους και ιδιαίτερα ικανά δάχτυλα με μικρά μαύρα νύχια που τους επιτρέπουν να γαντζώνονται σε κάθετες επιφάνειες. Μάλιστα αυτό το χαρακτηριστικό, δηλαδή η ικανότητα τους να γαντζώνονται πολύ δυνατά, μπερδεύει πολύ κόσμο και συχνά μας τα αναφέρει ως γεράκια. Δεν είναι όμως γεράκια. Οι σταχτάρες περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους στον αέρα. Τρέφονται, πίνουν νερό (από σταγονίδια βροχής), κοιμούνται και ζευγαρώνουν στον αέρα. Δεν προσγειώνονται ποτέ στο έδαφος με τη θέλησή τους.

Τα χελιδόνια αντίθετα είναι στην πλευρά της ράχης μαύρα με σκούρα μπλε ιριδίζοντα φτερά και στο πρόσωπο και την κοιλιά έχουν εκτεταμένα λευκά ή μπεζ σε χρώμα σημεία. Τα ποδαράκια τους είναι λευκού χρώματος. Τα χελιδόνια μπορούν με άνεση να προσγειώνονται και να απογειώνονται από το έδαφος.


Ενώ αντίθετα οι σταχτάρες αν πέσουν στο έδαφος δεν μπορούν να απογειωθούν εξαιτίας των πολύ κοντών ποδιών τους που έρχονται σε αντίθεση με τα μακριά για το μέγεθός τους φτερά και κατά συνέπεια δεν μπορούν να πάρουν την ώθηση που χρειάζονται για την απογείωση.

Αν βρείτε σταχτάρα στο έδαφος θα πρέπει να την οδηγήσετε σε ανοιχτό σημείο (πλατεία, γήπεδο, προαύλιο χώρο) με ανοιχτό ορίζοντα ώστε να μπορέσει να προσανατολισθεί και κρατώντας την μέσα στις παλάμες σας, να της δώσετε ώθηση (με κίνηση από χαμηλά προς τα πάνω) ώστε να μπορέσει να πετάξει.

Συχνά οι άπειροι νεοσσοί πέφτουν στο έδαφος όπου είναι καταδικασμένοι. Και το μόνο που χρειάζονται είναι μία μικρή ώθηση για να απογειωθούν και πάλι στον αέρα. Πριν κάνετε οτιδήποτε άλλο δοκιμάστε αν το πουλάκι μπορεί να πετάξει. Εκτός κι αν παρουσιάζει κάποιο από τα σημάδια που περιγράφονται στη συνέχεια.

Ωχροσταχτάρα με το χαρακτηριστικό 
σταχτί χρωματισμό της














Νεοσσός Σταχτάρας λίγων ημερών






Το μόνο είδος σταχτάρας που διαφέρει από τα παραπάνω είναι η Βουνοσταχτάρα.

Είναι σε μέγεθος 2-3 φορές μεγαλύτερη από τα άλλα δύο είδη που συναντάμε στην Ελλάδα και δεν μπορεί να μπερδευτεί με τα χελιδόνια. Επίσης είναι το μόνο είδος που ενώ γενικά έχει το ίδιο σχήμα με τα άλλα δύο, δεν είναι απολύτως μαύρο. Η κοιλιά της είναι λευκή. Η Βουνοσταχτάρα φτιάχνει τις φωλιές της σε προεξοχές βράχων, ρωγμές, σπήλαια, απόκρημνες ακτές, και περιστασιακά σε τρύπες δέντρων. Όμως τα τελευταία χρόνια, παρατηρούνται φωλιές σε ψηλά κτίρια κυρίως στα προάστια των πόλεων.






Τα ακόλουθα ισχύουν σε γενικές γραμμές για όλους τους νεοσσούς. Αν δεν είστε απόλυτα σίγουροι για το τι ακριβώς αντιμετωπίζετε, πριν επέμβετε καλέστε το Κέντρο Προστασίας & Περίθαλψης Άγριας Ζωής ΚΕ.Π.Π.Α.Ζ.  6985 620 111 (για Πελοπόννησο) ή την ΑΝΙΜΑ 697 266 4675 (για Αθήνα) ή την ΔΡΑΣΗ 697 991 4852 (για Θεσσαλονίκη)



Αν γνωρίζετε πού είναι η φωλιά του νεοσσού και δεν συντρέχουν οι λόγοι που αναλύονται παρακάτω, μπορείτε να τον ξαναβάλετε προσεκτικά πίσω σε αυτήν. Εδώ χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, γιατί πολλοί νεοσσοί που πέφτουν από την φωλιά έχουν τη τάση να το ξανακάνουν. Θα προτείναμε να το επιχειρήσετε μόνον αν η φωλιά είναι σε ασφαλές σημείο και με βλάστηση στο έδαφος. Δεν υπάρχει φόβος αν τον πιάσετε με γυμνά χέρια (τα οποία θα πρέπει να είναι καθαρά), γιατί δεν ισχύει το ότι θα πάρει ο νεοσσός τη μυρωδιά σας και θα εγκαταλειφθεί από τους γονείς του. Ο νεοσσός θα εγκαταλειφθεί μόνον σε περίπτωση που οι γονείς θεωρήσουν ότι απειλείται είτε η δική τους ασφάλεια είτε του μικρού και συνήθως από ανθρώπους ή στην περίπτωση που ο νεοσσός αντιμετωπίζει κάποιο οργανικό πρόβλημα. Μιας και πολύ συχνά δεν διστάζουν να επιτεθούν ή να προσπαθήσουν να εκφοβίσουν αρπακτικά όπως άλλα πουλιά ή θηλαστικά (συνήθως γάτες).

Αν δεν συντρέχουν αυτές οι προϋποθέσεις ασφάλειας, μαζέψτε το και τοποθετήστε το σε ένα μικρό κουτάκι που να κλείνει καλά. Και καλέστε μας.

Οι νεοσσοί πολλές φορές είναι δύσκολο να ανατραφούν από εμάς, χρειάζονται πολλή φροντίδα, εξειδικευμένες γνώσεις στη διατροφή τους και πολύ πολύ διαθέσιμο χρόνο. Όταν είναι στην ηλικία της ανεξαρτητοποίησης ειδικά τα μικροπούλια στρεσάρονται υπερβολικά και μπορεί να πεθάνουν χωρίς εμφανή λόγο.



Για αυτό θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και να κρίνετε υπεύθυνα αν θα πρέπει να επέμβετε ή όχι.

Στη δεύτερη περίπτωση που θα διαπιστώσετε ότι το πουλάκι δεν είναι σε καλή κατάσταση (ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά): κρατάει συνεχώς κλειστά τα μάτια του, το φτέρωμά του φαίνεται θαμπό και βρώμικο, παραπατάει ή δεν είναι καλυμμένο με φτέρωμα τότε θα πρέπει οπωσδήποτε να το βοηθήσετε. 
Θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να παρατηρήσετε τα εξής:

1. Όταν το βάλετε στο χέρι σας αν η πρώτη αίσθηση που σας δίνει (της επαφής του κάτω μέρους του σώματός του με το χέρι σας) είναι κρύα, τότε πιθανότατα έχει υποθερμία. Η φυσιολογική θερμοκρασία σώματος ενός ανθρώπου κυμαίνεται μεταξύ 36,6-36,8 οC (βαθμών Κελσίου) ενώ των πουλιών είναι περίπου 40,5 οC (κυμαίνεται από 38,3ο-41,7 οC), άρα η διαφορά αυτή των 3-4 οC γίνεται εύκολα αντιληπτή με την επαφή.

2. Αν ανασηκώσετε απαλά το δέρμα στο πάνω μέρος του λαιμού του και αυτό σταθεί δεν επανέλθει αμέσως (δεν έχει ελαστικότητα), τότε πιθανότατα είναι αφυδατωμένο.

3. Αν φαίνεται να έχει κάποια πληγή ή τραυματισμό στο κεφάλι, τα μάτια, το σώμα, τις φτερούγες ή τα πόδια. Αν δεν μπορεί να σταθεί στα πόδια του, αν φαίνεται να μην μπορεί να κρατήσει σταθερό και όρθιο το κεφάλι του (κάνει νευρικές κινήσεις ή κύκλους με το κεφάλι), αν δείχνει να κρεμάει κάποια από τις δύο φτερούγες (να την κρατάει πιο χαμηλά σε σχέση με τη θέση της άλλης).

4. Αν έχει εξωπαράσιτα (συνήθως μικρές μαύρες ψείρες). Τα εξωπαράσιτα των πουλιών είναι συνήθως εξειδικευμένα, δηλαδή προτιμούν το συγκεκριμένο είδος και όχι άλλα. Αυτό σημαίνει ότι σε καμία περίπτωση δεν κινδυνεύετε εσείς από αυτά, ακόμη κι αν ανέβουν επάνω σας.

5. Αν σας φαίνεται πολύ μικρό σε ηλικία έχει μεγάλες περιοχές στο κεφάλι ή το σώμα γυμνές ή καλυμμένες με πολύ κοντά φτερά που μοιάζουν να βρίσκονται τυλιγμένα σε μία λευκή ταινία (κεράτινη θήκη) και φαίνεται το δέρμα χωρίς να ανασηκώσετε το φτέρωμα. Αν το φτέρωμα που το καλύπτει είναι πολύ απαλό σε υφή και κίτρινο ή υπόλευκο σε χρώμα.

Αν οι σχισμές στο ράμφος του είναι καλυμμένες πλήρως ή στο μεγαλύτερο μέρος τους με ένα κίτρινο περίγραμμα σαν κίτρινα χείλη (αυτό σημαίνει ότι έχει ηλικία μερικών ημερών). Στην ηλικία της ανεξαρτητοποίησης, το χαρακτηριστικό αυτό είναι εμφανές μόνο στο πίσω μέρος του ράμφους, κοντά στο πρόσωπο.

Επίσης θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι νεοσσοί σε ηλικία ανεξαρτητοποίησης έχουν περιοχές στο σώμα τους που δεν καλύπτονται με φτέρωμα (απτέρια), αυτές εντοπίζονται κυρίως στην κοιλιά, τον λαιμό και τις ‘’μασχάλες’’ και δεν γίνονται εύκολα αντιληπτές, παρά μόνον αν παραμερίσετε το φτέρωμα από τις τριγύρω περιοχές.

6. Αν γνωρίζετε εκ των πραγμάτων ότι η φωλιά του καταστράφηκε από δυνατό άνεμο ή άλλη αιτία ή δέχτηκε επίθεση από κάποιο αρπακτικό ζώο ή πτηνό.

7. Αν γνωρίζετε ότι δέχθηκε επίθεση το ίδιο από κάποιο ζώο ή αν το βρείτε σε στόμα ζώου (συνήθως γάτας ή σκύλου).

Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις θα πρέπει (αν μπορείτε) να το βοηθήσετε.

Κρατήστε το μέσα στα χέρια σας, όση ώρα χρειαστεί, μέχρι να αισθανθείτε ότι ανεβαίνει η θερμοκρασία του (να του μεταφέρετε θερμότητα). Βρείτε ένα κουτάκι ανάλογο με το μέγεθος του πουλιού και βάλτε ότι υλικό μπορείτε να βρείτε (βαμβάκι, εφημερίδες, χαρτί κουζίνας) που να είναι απορροφητικό για τα περιττώματά του (κοτσιλιές) αλλά και να το κρατήσει ζεστό. Τοποθετείστε σε μικρά κομμάτια (τόσο όσο χρειάζεται για να μην μπορεί να τα καταπιεί αν ανοίξει το στόμα του) και σχηματίστε μια φωλίτσα με το κάτω μέρος στενό (όπως περίπου η φωλιά των πουλιών) για να κρατούνται κλειστά και κοντά το ένα στο άλλο τα ποδαράκια του.

Τοποθετείστε μία θερμοφόρα κάτω από το κουτί σε περίπτωση που έχει υποθερμία για να κρατήσει ζεστό το πουλάκι, προσέξτε όμως να μην πάθει υπερθέρμανση και πεθάνει. Πρέπει το εσωτερικό του κουτιού να έχει θερμοκρασία 29,4-32,2 οC όχι μεγαλύτερη.

Φτιάξτε ένα διάλυμα σε νερό με μία κουταλιά του γλυκού ζάχαρη και μία πρέζα αλάτι σε ένα ποτήρι του νερού. Αυτό το μείγμα δίνει περίπου τη σωστή αναλογία συστατικών, δεν σημαίνει ότι το πουλάκι θα πάρει όλη αυτή την ποσότητα. Ανακατέψτε το καλά μέχρι να διαλυθεί τελείως η ζάχαρη και το αλάτι. Το νερό θα πρέπει να είναι σε θερμοκρασία δωματίου ή χλιαρό. Όχι ζεστό ή παγωμένο. Βάλτε το δάχτυλό σας μέσα στο διάλυμα και στάξτε μια σταγόνα στη σχισμή από το ράμφος του πουλιού. Ποτέ μην ρίξετε νερό απευθείας μέσα στο στόμα αν δεν έχετε ανάλογη εμπειρία, ειδικά αν το πουλάκι δεν είναι σε καλή κατάσταση, γιατί μπορεί να πάει στην τραχεία (αναπνευστική οδό) που βρίσκεται στο πίσω μέρος της γλώσσας και να προκαλέσει πνευμονικό οίδημα ή άμεσο πνιγμό.
Αν ανταποκρίνεται και δείτε ότι το καταπίνει, επαναλάβετε 3-4 φορές ακόμα.
Κρατείστε το πουλάκι μακριά από δικά σας κατοικίδια πτηνά, αν έχετε. Και πλύνετε καλά τα χέρια σας προτού και αφότου το χειριστείτε.

Σε περίπτωση που έχει ψείρες προμηθευτείτε μία σκόνη εξωπαρασίτων για καναρίνια και ρίξτε σε όλο το σώμα του εκτός από το κεφάλι. Αν δεν μπορείτε άμεσα να βρείτε, τότε κρατείστε το μακριά από δικά σας πουλιά και αλλάξτε ρούχα, αφότου το χειριστείτε. Αυτό θα πρέπει να γίνεται για προληπτικούς λόγους.

Το επόμενο βήμα είναι να καλέσετε ένα Κέντρο Περίθαλψης Άγριας Ζωής, για περαιτέρω οδηγίες.

Ανάλογα με το είδος χρειάζεται και η κατάλληλη διατροφή (ποσότητα και προέλευση βιταμινών, πρωτεϊνών κ.λπ.). Δεν σημαίνει πώς αν δεν γνωρίζετε ακριβώς για ποιο είδος πουλιού πρόκειται, δεν μπορείτε να το βοηθήσετε. Αρκεί όμως να είστε όσο το δυνατόν πιο ακριβείς στην περιγραφή του μεγέθους και των χαρακτηριστικών που βλέπετε σε αυτό, όταν επικοινωνήσετε μαζί μας.

Στα μωρά πουλιά δεν δίνουμε σπόρους, γιατί δεν μπορούν να τους χωνέψουν, ειδικά στα είδη που δεν τρέφονται καθόλου με σπόρους όπως χελιδόνια, σταχτάρες, νυκτόβια ή άλλα. Δεν δίνουμε γάλα ή γαλακτοκομικά προϊόντα (εκτός από το γιαούρτι που χρησιμοποιείται μόνον σε ειδικές περιπτώσεις). Τα πουλιά δεν διαθέτουν το ένζυμο που διασπά τη λακτόζη. Μπορούμε να σας δώσουμε κατάλληλες οδηγίες ανάλογα με το τι τρόφιμο έχετε διαθέσιμο ή μπορείτε να βρείτε στην περιοχή σας.

Επιπλέον αν είναι τραυματισμένο ή βρέθηκε σε στόμα ζώου, χρειάζεται άμεσα κατάλληλη αντιμετώπιση με το σωστό για την περίπτωση αντιβιοτικό φάρμακο. Μην βάλετε Betadine (Μπεταντίν) για κανένα λόγο στην περιοχή των ματιών ή γύρω από τα μάτια ή σε βαθιά τραύματα, θα προκαλέσει πρόβλημα στους ιστούς του πουλιού.

Μέχρι εδώ έχετε κάνει τα βασικά βήματα για να το βοηθήσετε. 
Το επόμενο είναι να ζητήσετε βοήθεια από ένα εξειδικευμένο Κέντρο Περίθαλψης Αγρίων Ζώων.


ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Βάσει της ελληνικής νομοθεσίας (N.2637/1998 – N.Δ. 86/1969 <<Δασικός Κώδιξ>> – ΚΥΑ 33318/3028/11.12.1998 – ΚΥΑ 414985/1985 κ.α.) απαγορεύεται ρητά η παρενόχληση εκ προθέσεως των ειδών της άγριας πανίδας κατά την περίοδο της αναπαραγωγής, την περίοδο κατά την οποία τα νεογνά ή οι νεοσσοί εξαρτώνται από τη μητέρα, καθώς και η συλλογή δειγμάτων (ατόμων) ενδημικών ειδών άγριων ζώων, πτηνών, νεοσσών ή αυγών από τη φύση με σκοπό το εμπόριο ή την προσωπική χρήση από ανθρώπους. Οι νόμοι αυτοί που εφαρμόζονται στη χώρα μας, μας βρίσκουν απόλυτα σύμφωνους ως προς το περιεχόμενό τους και δεν θα μπορούσε να ισχύει διαφορετικά κατά την άποψή μας, για όλους εκείνους που υποστηρίζουν τη διατήρηση και ασφαλή διαβίωση των άγριων ειδών ζώων και πτηνών στα φυσικά τους οικοσυστήματα, εξασφαλίζοντάς τους παράλληλα το δικαίωμα που έχουν στην επιτυχή περάτωση του οικολογικού τους ρόλου, ο οποίος καθίσταται ιδιαίτερα πολύπλοκος και καθοριστικός για την υγεία των φυσικών οικοσυστημάτων.
Σε περίπτωση που αντιληφθείτε παράνομη ενέργεια κάθε είδους εις βάρος ειδών της άγριας πανίδας, παρακαλείσθε να το καταγγείλετε άμεσα στα αρμόδια κατά τόπους Δασαρχεία ή Αστυνομικά Τμήματα ή την Ομοσπονδιακή Θηροφυλακή.

Η διατήρηση της άγριας ζωής είναι υπόθεση όλων μας!

Η οικολογική συνείδηση ως αξία ζωής

Ανεξάρτητα από το βαθμό και την ποιότητα σχέσεως που έχει κανείς με τη φύση και αντίληψης του περιβάλλοντος, ο κόσμος στον οποίο ζει επηρεάζεται και διαμορφώνεται συγκλονιστικά από τις ανθρώπινες λειτουργίες, δραστηριότητες και επιλογές μέσα στο φυσικό περιβάλλον, καθορίζοντας το μοντέλο ύπαρξής του στο παρόν και το μέλλον.

Σήμερα, - δυστυχώς;- ο άνθρωπος βρίσκεται τόσο κοντά στην καταστροφή του φυσικού του κόσμου που για πολλούς επιστήμονες φαντάζει εξωπραγματική η αποφυγή αυτής της έκβασης. Για άλλους αυτό δύναται ν’ αποτελεί μια λογική λύση, καθώς στα οικοσυστήματα δεν υπάρχουν μονόπλευρες και μονοπολικές διεργασίες. Η καταστροφή, η αποδόμηση και η δημιουργία, η αναδόμηση είναι συνεχείς και εναλλασσόμενες διαδικασίες. Η ανακύκλωση είναι άλλωστε η βασική αρχή του κόσμου: ό,τι καταστρέφεται γίνεται η βάση για τη δημιουργία του νέου[1].

Οι ανθρωποκεντρικές εκπορευόμενες επιλογές με πολλές υπεραπλουστευμένες γενικεύσεις, κυρίαρχες μέχρι σήμερα, υποστήριξαν την τεχνολογική και επιστημονική εξέλιξη του είδους μας και οδήγησαν στην οικοδόμηση ενός συστήματος αξιών και κοινωνικής συνείδησης που απομάκρυναν τον άνθρωπο από την οικολογική φιλοσοφία και αλήθεια, απαιτώντας την πλήρη υποταγή της φύσης σε αυτόν. Έτσι εγκλώβισαν την πρόοδο και τον ίδιο τον άνθρωπο σε μια υλιστική θεωρία και φιλοσοφία, κατά πολύ διαφορετική από τις οικολογικές αρχές που υποστηρίζουν την κατανόηση του Όλου, προκαλώντας την ανισορροπία των οικοσυστημάτων.

Η εκτεταμένη μόλυνση του περιβάλλοντος, η μαζική καταστροφή της χλωρίδας και της πανίδας, η εξαφάνιση ειδών, ο υπερπληθυσμός, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, οι κλιματικές αλλαγές, το νερό, το ενεργειακό πρόβλημα είναι κάποιες από τις παγκόσμιες υποθέσεις και αιχμές του οικολογικού προβλήματος που κλιμακώνονται καθημερινά και απαιτούν παγκόσμιες λύσεις.

Σήμερα η αποκατάσταση της αξίας της οικολογίας στη συνείδηση του πολίτη, αποτελεί τον πυρήνα των συλλογικών προσπαθειών των οικολογικών, κοινωνικών και εθελοντικών κινημάτων, φορέων και οργανισμών που προωθούν τις οικολογικές αξίες, ταυτόχρονα με τις κοινωνικές.

Γιατί, ας είμαστε απόλυτα ειλικρινείς, το οικολογικό ζήτημα είναι πολιτικό και βαθύτατα κοινωνικό ζήτημα. Για χρόνια οι κοινωνίες πορεύτηκαν με βάση τα λεγόμενα «κοινωνικά συμβόλαια», προσπαθώντας να εξασφαλίσουν τη μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή και αποδοχή των αξιών τους. Στις μέρες μας τα κοινωνικά συμβόλαια πρέπει να ενσωματώσουν ακόμη μια «ρήτρα»: αυτήν της οικολογικής συνείδησης και πρακτικής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα δίνουν με τη στάση τους σημαίνουσες προσωπικότητες της κοινωνίας.

Πρόσφατα, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Κάρολος Παπούλιας, σε δηλώσεις του αναγνώρισε τον ερχομό μιας Πολιτισμικής Επανάστασης στο όνομα της περιβαλλοντικής ηθικής. Επιπρόσθετα, μίλησε για την ανάγκη θεώρησης του φυσικού περιβάλλοντος ως εθνικό πλούτο, ταυτίζοντας την σύγχρονη έννοια του πατριώτη με αυτόν που αγαπά και σέβεται τη Φύση της πατρίδας του.

Η οικολογική συνείδηση για να αποκτήσει αξία ζωής προϋποθέτει την αυθεντικότητα, την αλήθεια και την γνησιότητα.

Σήμερα πια ο δυτικός κυρίως πολιτισμός σταδιακά αποτολμά την έξοδο από την παθητικότητα και τον εγωισμό που επέδειξε για τόσα χρόνια, επανελέγχοντας τις αντιλήψεις για τις σχέσεις ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση, στον άνθρωπο και τους άλλους συνανθρώπους του, τη συμπεριφορά και τα πιστεύω για το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον.

Σήμερα η νέα πραγματικότητα καθιστά αναγκαίο ο ίδιος ο πολίτης να παύσει να είναι θεατής. Καλείται να αναλάβει ενεργό ρόλο, να δημιουργήσει και να πρωταγωνιστήσει σε κάθε σκηνή της ζωής και της δράσης του με τις αποφάσεις του. Και είναι ζωτικής σημασίας αυτές οι αποφάσεις να τελούν και να υποστηρίζουν το πνεύμα της υπεύθυνης και φιλικής προς το περιβάλλον συμπεριφοράς και πρακτικής.

Σήμερα η διαμόρφωση και η κατάκτηση οικολογικής συνείδησης αποτελεί το πιστοποιητικό της προσωπικότητας του κάθε πολίτη, ο οποίος επιχειρεί με ποικίλα μέσα και τρόπους ένα νέο ξεκίνημα, ξεπερνώντας τις επικοινωνιακές παγίδες του σύγχρονου marketing που λανσάρει μια «οικολογίζουσα συμπεριφορά» ως οικολογική συνείδηση.

Ναι, το περιβάλλον είναι της μόδας και είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να λειτουργήσει τελικά ως άλλοθι μιας περιβαλλοντικής ασυνειδησίας. Η προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι ένα ακόμη lifestyle που μπορούμε να ακολουθήσουμε επιλέγοντας “eco-friendly” προϊόντα.

Χρειάζεται αντίσταση, αντίσταση ποιότητας απέναντι στα ασφυκτικά οικονομικά συμφέροντα και στους πολύπλοκους μηχανισμούς των βραχυπρόθεσμων κερδών, απαιτείται αλλαγή τρόπου σκέψης και δράσης με συνέπεια, πρωτοτυπία και γενναιότητα.

Είναι γεγονός όμως ότι για να γεννηθεί, να συγκροτηθεί και να καθιερωθεί η αντίσταση, η νέα αυτή ανώτερη λειτουργία και κουλτούρα ως οικολογική συνείδηση και αξία ζωής πρέπει να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ γνώσης, επίγνωσης και εμπειρίας.

Διότι εμείς οι άνθρωποι μαθαίνουμε τις αξίες μέσα από τις εμπειρίες του περιβάλλοντός μας, η βιωματική προσέγγιση είναι αυτή που καθιστά τα πράγματα απτά και εφικτά για μας.

Η καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης δεν μπορεί να πραγματωθεί μόνο μέσω βιβλίων και της απλής παροχής πληροφοριών για το περιβάλλον. Δεν αρκεί για να καλύψει το κενό που έχει προκαλέσει το «ξερίζωμά» μας από τη γη και η ρήξη μας με το χώρο των συγγενών μας φυσικών στοιχείων και διαδικασιών[2].

Από την άλλη, η ενεργός, βιωματική συμμετοχή ως το ανώτερο επίπεδο πρόσληψης και αφομοίωσης της γνώσης είναι αυτή που θα πετύχει και θα αναδείξει μια σειρά από σημαντικά, ποιοτικά αποτελέσματα οικολογικής κοινωνικής σύλληψης, συνύπαρξης και ανάπτυξης. Είναι αναγκαίο όμως η μεθοδολογία που θα επιλεγεί να αφορά το σύνολο του πληθυσμού και η παροχή γνώσης και εμπειριών να φτάνει παντού. Και για ακόμη μια φορά, το εκπαιδευτικό σύστημα και το σχολείο καλούνται να αναλάβουν δράση, να γίνουν οι αγγελιοφόροι των μηνυμάτων και των αξιών της οικολογίας και να κοινωνήσουν στα παιδιά και τους νέους τις πραγματικές και ουσιαστικές αλήθειες.

Πρακτικά και καθημερινά οι οικολογικοί νόμοι εστιάζουν, τρέφουν και καθοδηγούν τον άνθρωπο στη βάση των πανανθρώπινων αξιών για τη ζωή όπως ο σεβασμός, η ελευθερία, η αγάπη, η ειρήνη, η ενότητα, η υπευθυνότητα, κ.ά.

Ο κόσμος είναι ένας ζωντανός οργανισμός, χωρίς διαχωρισμούς όπου διαβλέπουμε τη συνύπαρξη όλων των όντων και τον σεβασμό στη φύση του κάθε είδους.

Είναι απαραίτητο για τον πολίτη να επανακαθορίσει τον προσωπικό του βιότοπο, για να βγει από τα σύγχρονα ψυχολογικά, κοινωνικά, εκπαιδευτικά και πολιτικά αδιέξοδα.

Το τελευταίο άλλωστε αντιλαμβάνομαι και εκτιμώ ως έναν από τους κινητήριους πόλους και στηρίγματα αυτής της αλλαγής. Για περισσότερα από 30 χρόνια ασχολούμαι, από διαφορετικές θέσεις, με το οικολογικό κίνημα στην Ελλάδα. Είναι μεγάλη χαρά και ηθική επιβράβευση ο ενστερνισμός των οικολογικών μηνυμάτων από όλο και περισσότερους νέους, τόσο στη χώρα μας όσο και παγκοσμίως, οι οποίοι δείχνουν ενσυνείδητα και έμπρακτα ότι νοιάζονται. Έτσι, γι’ ακόμα μια φορά υπάρχει δρόμος να αλλάξει η Ιστορία.

Ο σπουδαίος Έλληνας δημιουργός Νίκος Καζαντζάκης λατρεύει τη φύση. Στον Αλέξη Ζορμπά αναφέρει: «Να ξέραμε τι λένε οι πέτρες, τα λουλούδια, η βροχή. Μπορεί να φωνάζουν, να μας φωνάζουν, πότε θ’ ανοίξουν τα μάτια μας να δούνε, πότε θ’ ανοίξουν οι αγκαλιές μας, πέτρες, λουλούδια και βροχές κι άνθρωποι ν’ αγκαλιαστούμε...»

Θεόδωρος Μπένος-Πάλμερ, 2010

---

[1] Τιμαίος, Αναξίμανδρος:"η μήτρα από την οποία γεννήθηκαν τα πράγματα είναι η ίδια με αυτή στην οποία αποσυντίθενται".

[2] Εφημερίδα «Το Βήμα», Έρευνα στην Ε.Ε. σε δείγμα 2.400 παιδιών ηλικίας 9-10 ετών, τα περισσότερα δε γνωρίζουν ότι υπάρχουν είδη στο φυτικό και ζωικό βασίλειο που κινδυνεύουν με εξαφάνιση!